Geçenlerde kitaplarımı karıştırırken şöyle bir cümleye rast geldim ve resmen irkildim.Diyor ki:83 milyar nörona ve trilyonlarca bağlantıya sahip olan insan beyni evrendeki en karmaşık sistemdir.Evrendeki en karmaşık sistem!Bu sonuca varan bir insanın beyni.Bunu okuyan ve şimdi izleyip anlamaya çalışan da bir insan beyni.Hepimiz evrenin en karmaşık sistemini kullanıyoruz tam şu anda.Bu kitapta 83 milyar nöron yazıyor ama yapılan araştırmalar bu sayının 100 milyar civarına kadar çıktığını gösteriyor.İçinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’ndeki yıldız sayısı kadar nöron var beynimizde ve bunlar tıpkı bir ağ gibi birbirine bağlanmış durumda.Şimdi size daha da enteresan bir şey göstereyim.Bir tarafta nöronlardan oluşan bu ağı internette aratalım: “neurons web” yazıp çıkan görsellere bakalım.Şimdi de diğer tarafta “cosmic web” yani kozmik ağ ifadesini aratalım.Çıkan sonuçlara bakar mısınız?Bu görsellerden hangisi beyne, hangisi evrene ait?Şimdi iki tanesini seçip daha yakından inceleyelim.Birinde nöronların sinaptik bağlantılarını görüyoruz.Diğerindeyse galaksi kümeleri ve aralarındaki madde ve karanlık madde filamentlerini.Bu benzerlikten nasıl bir sonuç çıkartabiliriz?Felsefi bir sonuç?Evren dediğimiz şey, düşünen, bağlantı kuran, canlı bir beyinden başka bir şey değildir.Şiirsel sonuç?Bugün gelen araçlarımızın yaklaşık 90 milyar yıl ışığı temsil ettiği noktaya göre bir ağ gözlemleyebileceğimiz gibi.Göründüğünüz animasyon, bu ağ zamanın başlangıcından önce oluşturulduğunda simüle edilir.26 ışık yılı. Yani beyinden alınan parçalara göre oldukça kalındırlar. Ama aralarında belli bir ilişki vardır. Bu benzerlik, beyne farklı mesafelerden bakıldığında hemen fark edilmez. Ancak belli bir yakınlaştırma oranına ulaşıldığında ortaya ilginç bir benzerlik çıkıyor. Soldaki görüntü, insan beyninin 40 kez büyütülmüş bir kesitidir. Her bir taraf 1.5 mm uzunluğundadır. Sağdaki kozmolojik simülasyon görüntüsünün parçası 300 milyon ışıkyılı uzaklıkta.Araştırmacılar bu görsel benzerliği nesnel olarak ölçmek için iki teknik kullandılar: Biri ızgara derece merkeziliği.Ağ bağlantılarını bağlayan uzunluğu ve açıları ölçtün.
No comments